Z racji przeczytanych wielu wątków z powtarzającymi się pytaniami, małe podsumowanie procesu diagnozy.
1. Kto diagnozuje SM?
Neurolog i tylko neurolog, żaden inny lekarz, na podstawie kompletu badań.
2. Jakich badań?
a) Badania neurologicznego ('młoteczek') i wywiadu.
Wielu pacjentów trochę wyśmiewa to badanie, ale pokazuje ono na prawdę bardzo, bardzo dużo. Neurolog zbierze historię, sprawdzi odruchy, poszuka bardziej specyficznych SMowi objawów (Babiński - tj. odginanie się stopy przy drażnieniu jej w odpowiedni sposób, Lhermitte - prądy biegnące wzdłuż kręgosłupa przy przywodzeniu brody do klatki piersiowej i próba Rhomba, tj. stanie na dwóch złączonych nogach). Żaden z tych objawów nie jest w 100% specyficzny, ale pojawiają się one (lub część z nich) bardzo, bardzo często w SMie.
b) Rezonans
Rezonans, czyli 'prześwietlenie' przy użyciu pola magnetycznego konkretnych elementów człowieka. W SMie interesują nas głowa, szyja i odcinek piersiowy. Neurolog będzie szukał zmian demielinizacyjnych, tj. miejsc w mózgu, które pojawiają się jako białe kropki na rezonansie.
I teraz uwaga: zmiany w mózgu nie są specyficzne dla SM. Jest na prawdę dużo, dużo schorzeń, które powodują zmiany w mózgu oraz objawy neurologiczne. Poza obecnością zmian, ważna jest ich wielkość (średnio - 7mm) i to, czy są hiper czy hipointensywne (czyli czy na rezonansie się "świecą" czy nie) oraz czy występują w kilku miejscach mózgu.
Natomiast w wypadku rezonansu rdzenia - odwrotnie, mało jest chorób, które powodują objawy neurologiczne i zmiany w rezonansie rdzenia kręgowego, w większości - są bardzo rzadkie.
c) Punkcja lędźwiowa
Relatywnie nieprzyjemne ale niegroźne badanie, które polega na wprowadzeniu igły punkcyjnej w przestrzeń międzykręgową celem pobrania PMR (płyn mózgowo-rdzeniowy).
Czego szuka się w tym płynie? Dwóch wskaźników:
prążków oligoklonalnych obecnych tylko w PMR oraz podwyższonego indeksu igG.
Prążki oligoklonalne to białka, które występują przy stanach zapalnych, natomiast podwyższone igG wskazuje na przerwanie bariery krew-mózg (czyli przedostanie się limfocytów do PMR i - w efekcie - do mózgu).
Któryś z tych dwóch wskaźników (nie zawsze oba na raz) jest nieprawidłowy u ponad 95% chorych na SM. Brzmi świetnie? Otóż, niespecjalnie.
Po 1 - te wyniki są niespecyficzne, tzn. występują przy wielu innych chorobach, więc nie potwierdzają automatycznie SM.
Po 2 - istnieje te kilka procent SMowców, którzy nie mają prążków ani/i podwyższonego igG, więc negatywna punkcja automatycznie też nie wyklucza SM (ale czyni go mniej prawdopodobnym).
3. Czy moje objawy wskazują na SM?
Tak. Generalnie - SM jest taką chorobą, że można podpiąć do niej 90% objawów, więc -- najpewniej -- tak.
Są objawy częstsze przy SM podczas diagnozy (długotrwałe zaburzenia równowagi, długotrwałe drętwienie kończyn, nagła utrata wzroku/ostrości widzenia w jednym oku, opadająca stopa) i mniej (problemy gastroenterologiczne, problemy z nerwami twarzowymi, przełykaniem). Generalnie - im więcej 'nietypowych objawów" i mniej "typowych", tym bardziej potrzebna diagnostyka różnicowa (czyli poszukiwanie innych chorób). Mało kto z SMem na początku ma więcej niż 3-4 objawy, więc pacjent z całą litanią problemów może mieć zupełnie inną jednostkę chorobową.
4.
a) Typowy przykład pacjenta.
Kobieta, w okolicach 20tki, z pozagałkowym zapaleniem nerwu wzrokowego i problemami z równowagą. Na rezonansie - zmiany w mózgu, część z nich po podaniu kontrastu się "podświetla", jedna zmiana w odcinku szyjnym, w punkcji prążki oligoklonalne, igG podwyższone.
b) nietypowy przykład pacjenta
mężczyzna, w okolicach 20tki, bez historii pozagałkowego zapalenia, bez wyraźnych problemów z równowagą, z osłabioną jedną częścią ciała, uczuciem chronicznego zmęczenia, problemami urologicznymi i jelitowymi oraz bólami mięśniowymi i skurczami mięśni oraz mrowieniami. W rezonansie kilka małych (2-3mm), nieaktywnych zmian, brak zmian w odcinku szyjnym i piersiowym, wyniki punkcji w normie, rezonans bez zmian po półrocznej kontroli.
W ramach rozwiązania zagadki - pacjent "b" cierpi na zupełnie inną chorobę, więc panikowanie bo "mam objawy neurologiczne i zmiany w mózgu" jest błędem i tylko pogarsza nasz stan zdrowia. Same zmiany w mózgu i objawy neurologiczne nie zawsze = SM.
5. Mam nierozstrzygające wyniki badań/nie chcą mi w szpitalu zdiagnozować SM a jestem pewien że mam SM.
Generalnie - zapytać się "co mi jest w takim razie i na jakiej podstawie wykluczamy SM" a następnie poprosić o kontakt/znaleźć kontakt z dobrym diagnostą (najczęściej będzie to internista), który pracuje w szpitalu. I zacząć się diagnozować. Problemy zdrowotne zazwyczaj same nie odchodzą . Znaleźć dobrego lekarza, zaufać mu i przeć do diagnozy.
Powodzenia i nie diagnozujemy się sami
1. Kto diagnozuje SM?
Neurolog i tylko neurolog, żaden inny lekarz, na podstawie kompletu badań.
2. Jakich badań?
a) Badania neurologicznego ('młoteczek') i wywiadu.
Wielu pacjentów trochę wyśmiewa to badanie, ale pokazuje ono na prawdę bardzo, bardzo dużo. Neurolog zbierze historię, sprawdzi odruchy, poszuka bardziej specyficznych SMowi objawów (Babiński - tj. odginanie się stopy przy drażnieniu jej w odpowiedni sposób, Lhermitte - prądy biegnące wzdłuż kręgosłupa przy przywodzeniu brody do klatki piersiowej i próba Rhomba, tj. stanie na dwóch złączonych nogach). Żaden z tych objawów nie jest w 100% specyficzny, ale pojawiają się one (lub część z nich) bardzo, bardzo często w SMie.
b) Rezonans
Rezonans, czyli 'prześwietlenie' przy użyciu pola magnetycznego konkretnych elementów człowieka. W SMie interesują nas głowa, szyja i odcinek piersiowy. Neurolog będzie szukał zmian demielinizacyjnych, tj. miejsc w mózgu, które pojawiają się jako białe kropki na rezonansie.
I teraz uwaga: zmiany w mózgu nie są specyficzne dla SM. Jest na prawdę dużo, dużo schorzeń, które powodują zmiany w mózgu oraz objawy neurologiczne. Poza obecnością zmian, ważna jest ich wielkość (średnio - 7mm) i to, czy są hiper czy hipointensywne (czyli czy na rezonansie się "świecą" czy nie) oraz czy występują w kilku miejscach mózgu.
Natomiast w wypadku rezonansu rdzenia - odwrotnie, mało jest chorób, które powodują objawy neurologiczne i zmiany w rezonansie rdzenia kręgowego, w większości - są bardzo rzadkie.
c) Punkcja lędźwiowa
Relatywnie nieprzyjemne ale niegroźne badanie, które polega na wprowadzeniu igły punkcyjnej w przestrzeń międzykręgową celem pobrania PMR (płyn mózgowo-rdzeniowy).
Czego szuka się w tym płynie? Dwóch wskaźników:
prążków oligoklonalnych obecnych tylko w PMR oraz podwyższonego indeksu igG.
Prążki oligoklonalne to białka, które występują przy stanach zapalnych, natomiast podwyższone igG wskazuje na przerwanie bariery krew-mózg (czyli przedostanie się limfocytów do PMR i - w efekcie - do mózgu).
Któryś z tych dwóch wskaźników (nie zawsze oba na raz) jest nieprawidłowy u ponad 95% chorych na SM. Brzmi świetnie? Otóż, niespecjalnie.
Po 1 - te wyniki są niespecyficzne, tzn. występują przy wielu innych chorobach, więc nie potwierdzają automatycznie SM.
Po 2 - istnieje te kilka procent SMowców, którzy nie mają prążków ani/i podwyższonego igG, więc negatywna punkcja automatycznie też nie wyklucza SM (ale czyni go mniej prawdopodobnym).
3. Czy moje objawy wskazują na SM?
Tak. Generalnie - SM jest taką chorobą, że można podpiąć do niej 90% objawów, więc -- najpewniej -- tak.
Są objawy częstsze przy SM podczas diagnozy (długotrwałe zaburzenia równowagi, długotrwałe drętwienie kończyn, nagła utrata wzroku/ostrości widzenia w jednym oku, opadająca stopa) i mniej (problemy gastroenterologiczne, problemy z nerwami twarzowymi, przełykaniem). Generalnie - im więcej 'nietypowych objawów" i mniej "typowych", tym bardziej potrzebna diagnostyka różnicowa (czyli poszukiwanie innych chorób). Mało kto z SMem na początku ma więcej niż 3-4 objawy, więc pacjent z całą litanią problemów może mieć zupełnie inną jednostkę chorobową.
4.
a) Typowy przykład pacjenta.
Kobieta, w okolicach 20tki, z pozagałkowym zapaleniem nerwu wzrokowego i problemami z równowagą. Na rezonansie - zmiany w mózgu, część z nich po podaniu kontrastu się "podświetla", jedna zmiana w odcinku szyjnym, w punkcji prążki oligoklonalne, igG podwyższone.
b) nietypowy przykład pacjenta
mężczyzna, w okolicach 20tki, bez historii pozagałkowego zapalenia, bez wyraźnych problemów z równowagą, z osłabioną jedną częścią ciała, uczuciem chronicznego zmęczenia, problemami urologicznymi i jelitowymi oraz bólami mięśniowymi i skurczami mięśni oraz mrowieniami. W rezonansie kilka małych (2-3mm), nieaktywnych zmian, brak zmian w odcinku szyjnym i piersiowym, wyniki punkcji w normie, rezonans bez zmian po półrocznej kontroli.
W ramach rozwiązania zagadki - pacjent "b" cierpi na zupełnie inną chorobę, więc panikowanie bo "mam objawy neurologiczne i zmiany w mózgu" jest błędem i tylko pogarsza nasz stan zdrowia. Same zmiany w mózgu i objawy neurologiczne nie zawsze = SM.
5. Mam nierozstrzygające wyniki badań/nie chcą mi w szpitalu zdiagnozować SM a jestem pewien że mam SM.
Generalnie - zapytać się "co mi jest w takim razie i na jakiej podstawie wykluczamy SM" a następnie poprosić o kontakt/znaleźć kontakt z dobrym diagnostą (najczęściej będzie to internista), który pracuje w szpitalu. I zacząć się diagnozować. Problemy zdrowotne zazwyczaj same nie odchodzą . Znaleźć dobrego lekarza, zaufać mu i przeć do diagnozy.
Powodzenia i nie diagnozujemy się sami